Posted 02 January 2013 - 04:15 AM
Dəlillərlə Allahın 99 adı
Peyğəmbərimiz (sallAllahu aleyhi və səlləm) buyurur: “Allahın 99 adı vardır. Hər kim o adları sayarsa Cənnətə daxil olar!” (Buxari 6410, Müslim 2677) Fəqət Allah Rəsulu (sallAllahu aleyhi və səlləm) heç bir səhih hədisdə bu adları zikr etməmişdir. Məhz bu səbəbdən də, alimlər Allahın bu adlarını sadalamaqda ictihad etmişdirlər!
Aşağıda sizlərə Allahın 99-adını bəzi dəlillərlə zikr edəcəyik.
Dəlillərlə Allahın 99 adı:
1- ər-Rahmən - الرَّحْمَن
قُلِ ادْعُوا اللَّهَ أَوِ ادْعُوا الرَّحْمَنَ أَيًّا مَا تَدْعُوا فَلَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى
- De: "İstər Allah deyib çağırın, istərsə də Mərhəmətli deyib çağırın. Necə çağırsanız da, hər halda ən gözəl adlar Ona məxsusdur". Namazını nə uca səslə, nə də pıçıltı ilə qıl. Bunların arasında orta bir yol tut. (İsra surəsi, 110)
2- ər-Rahim - الرَّحِيمُ
نَبِّئْ عِبَادِي أَنِّي أَنَا الْغَفُورُ الرَّحِيمُ
- Qullarıma xəbər ver ki, Mən Bağışlayanam, Rəhmliyəm. (Hicr, 15)
3- əl-Məlik - المَلِكُ
هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ الْعَزِيزُ الْجَبَّارُ الْمُتَكَبِّرُ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يُشْرِكُونَ
- O, Özündən başqa heç bir məbud olmayan, Hökmran, Müqəddəs, Pak, (haqqı) təsdiq edən, (hər şeyi) müşahidə edən, Qüdrətli, Qadir, Məğrur Allahdır. Allah onların Ona şərik qoşduqlarından ucadır. (Həşr, 23)
4- əl-Quddus - الْقُدُّوسُ
هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ الْعَزِيزُ الْجَبَّارُ الْمُتَكَبِّرُ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يُشْرِكُونَ
- O, Özündən başqa heç bir məbud olmayan, Hökmran, Müqəddəs, Pak, (haqqı) təsdiq edən, (hər şeyi) müşahidə edən, Qüdrətli, Qadir, Məğrur Allahdır. Allah onların Ona şərik qoşduqlarından ucadır. (Həşr, 23)
5- əs-Sələm - السَّلام
هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ الْعَزِيزُ الْجَبَّارُ الْمُتَكَبِّرُ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يُشْرِكُونَ
- O, Özündən başqa heç bir məbud olmayan, Hökmran, Müqəddəs, Pak, (haqqı) təsdiq edən, (hər şeyi) müşahidə edən, Qüdrətli, Qadir, Məğrur Allahdır. Allah onların Ona şərik qoşduqlarından ucadır. (Həşr, 23)
6- əl-Mumin – المُؤْمِنُ
هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ الْعَزِيزُ الْجَبَّارُ الْمُتَكَبِّرُ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يُشْرِكُونَ
- O, Özündən başqa heç bir məbud olmayan, Hökmran, Müqəddəs, Pak, (haqqı) təsdiq edən, (hər şeyi) müşahidə edən, Qüdrətli, Qadir, Məğrur Allahdır. Allah onların Ona şərik qoşduqlarından ucadır. (Həşr, 23)
7- əl-Muheymin - المُهَيْمِنُ
هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ الْعَزِيزُ الْجَبَّارُ الْمُتَكَبِّرُ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يُشْرِكُونَ
- O, Özündən başqa heç bir məbud olmayan, Hökmran, Müqəddəs, Pak, (haqqı) təsdiq edən, (hər şeyi) müşahidə edən, Qüdrətli, Qadir, Məğrur Allahdır. Allah onların Ona şərik qoşduqlarından ucadır. (Həşr, 23)
8- əl-Aziz – العَزِيز
هُوَ الَّذِي يُصَوِّرُكُمْ فِي الْأَرْحَامِ كَيْفَ يَشَاءُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ
- Bətnlərdə sizə istədiyi surəti verən Odur. Ondan başqa ibadətə layiq olan məbud yoxdur, Qüdrətlidir, Müdrikdir. (Ali İmran, 6)
9- əl-Cəbbar - الجَبَّارُ
هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ الْعَزِيزُ الْجَبَّارُ الْمُتَكَبِّرُ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يُشْرِكُونَ
- O, Özündən başqa heç bir məbud olmayan, Hökmran, Müqəddəs, Pak, (haqqı) təsdiq edən, (hər şeyi) müşahidə edən, Qüdrətli, Qadir, Məğrur Allahdır. Allah onların Ona şərik qoşduqlarından ucadır. (Həşr, 23)
10- əl-Mutakəbbir - المُتَكَبِّرُ
هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ الْعَزِيزُ الْجَبَّارُ الْمُتَكَبِّرُ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يُشْرِكُونَ
- O, Özündən başqa heç bir məbud olmayan, Hökmran, Müqəddəs, Pak, (haqqı) təsdiq edən, (hər şeyi) müşahidə edən, Qüdrətli, Qadir, Məğrur Allahdır. Allah onların Ona şərik qoşduqlarından ucadır. (Həşr, 23)
11- əl-Xaliq – الخَالِقُ
هُوَ اللَّهُ الْخَالِقُ الْبَارِئُ الْمُصَوِّرُ لَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى
- O, Xaliq, yoxdan Yaradan, Surətverən Allahdır. Ən gözəl adlar yalnız Ona məxsusdur. Göylərdə və yerdə olanların hamısı Onun şəninə təriflər deyir. O, Qüdrətlidir, Müdrikdir. (Həşr, 24)
12- əl-Bari – البَارِئُ
هُوَ اللَّهُ الْخَالِقُ الْبَارِئُ الْمُصَوِّرُ لَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى
- O, Xaliq, yoxdan Yaradan, Surətverən Allahdır. Ən gözəl adlar yalnız Ona məxsusdur. Göylərdə və yerdə olanların hamısı Onun şəninə təriflər deyir. O, Qüdrətlidir, Müdrikdir. (Həşr, 24)
13- əl-Musavvir – المُصَوِّرُ
هُوَ اللَّهُ الْخَالِقُ الْبَارِئُ الْمُصَوِّرُ لَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى
- O, Xaliq, yoxdan Yaradan, Surətverən Allahdır. Ən gözəl adlar yalnız Ona məxsusdur. Göylərdə və yerdə olanların hamısı Onun şəninə təriflər deyir. O, Qüdrətlidir, Müdrikdir. (Həşr, 24)
14- əl-Əvval – الأَوَّلُ
هُوَ الْأَوَّلُ وَالْآخِرُ وَالظَّاهِرُ وَالْبَاطِنُ وَهُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ
- Əvvəl də, Axır da, Zahir də, Batin də Odur. O, hər şeyi bilir. (Hədid, 3)
15- əl-Əxir- الآخِرُ
هُوَ الْأَوَّلُ وَالْآخِرُ وَالظَّاهِرُ وَالْبَاطِنُ وَهُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ
- Əvvəl də, Axır da, Zahir də, Batin də Odur. O, hər şeyi bilir. (Hədid, 3)
16- əz-Zahir - الظَّاهِرُ
هُوَ الْأَوَّلُ وَالْآخِرُ وَالظَّاهِرُ وَالْبَاطِنُ وَهُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ
- Əvvəl də, Axır da, Zahir də, Batin də Odur. O, hər şeyi bilir. (Hədid, 3)
17- əl-Batin - البَاطِنُ
هُوَ الْأَوَّلُ وَالْآخِرُ وَالظَّاهِرُ وَالْبَاطِنُ وَهُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ
- Əvvəl də, Axır da, Zahir də, Batin də Odur. O, hər şeyi bilir. (Hədid, 3)
18- əs-Səmi’i - السَّمِيعُ
ليْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ وَهُوَ السَّمِيعُ البَصِيرُ
- (Allah) göyləri və yeri Yaradandır. O sizin üçün özünüzdən zövcələr, heyvanlardan da cütlər yaratdı. O sizi bu yolla çoxaldır. Onun heç bir bənzəri yoxdur. O, Eşidəndir, Görəndir. (Şura, 11)
19- əl-Basir – البَصِيرُ
سُبْحَانَ الذِي أَسْرَى بِعَبْدِهِ ليْلاً مِنَ المَسْجِدِ الحَرَامِ إِلى المَسْجِدِ الأَقْصَى الذِي بَارَكْنَا حَوْلهُ لِنُرِيَهُ مِنْ آيَاتِنَا إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ البَصِيرُ
- Dəlillərimizdən bəzisini ona (Peyğəmbərə) göstərmək üçün Öz qulunu gecə vaxtı Məscidulharamdan ətrafına xeyir-bərəkət verdiyimiz Məsciduləqsaya aparan Allah pak və müqəddəsdir. Həqiqətən, O, Eşidəndir, Görəndir. (İsra, 1)
20- əl-Mövlə - المَوْلَى
وَإِنْ تَوَلَّوْا فَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَوْلاكُمْ نِعْمَ الْمَوْلَى وَنِعْمَ النَّصِيرُ
- Əgər onlar üz döndərsələr, bilin ki, Allah sizin Himayədarınızdır. O, nə gözəl Himayədar, nə gözəl Yardımçıdır! (Ənfal, 40)
21- ən-Nasir – النَّصِيرُ
وَاعْتَصِمُوا بِاللَّهِ هُوَ مَوْلاكُمْ فَنِعْمَ الْمَوْلَى وَنِعْمَ النَّصِيرُ
- O sizin Himayədarınızdır. O nə gözəl Himayədar, nə gözəl Yardımçıdır! (Həcc, 78)
22- əl-Əfuvv – العَفُوُّ
إِنْ تُبْدُوا خَيْراً أَوْ تُخْفُوهُ أَوْ تَعْفُوا عَنْ سُوءٍ فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ عَفُوّاً قَدِيراً
- Əgər bir xeyri aşkara çıxarsanız, yaxud onu gizlətsəniz və ya bir pisliyi bağışlasanız, bilin ki, Allah əfv edəndir, hər şeyə Qadirdir. (Nisa, 149)
23- əl- Qadir - القَدِيرُُ
يَخْلُقُ مَا يَشَاءُ وَهُوَ الْعَلِيمُ الْقَدِيرُ
- O, istədiyini yaradır. O, Biləndir, Qadirdir. (Rum, 54)
24- əl-Lətif - اللَّطِيفُ
أَلَا يَعْلَمُ مَنْ خَلَقَ وَهُوَ اللَّطِيفُ الْخَبِيرُ
- Yaradan (Allah) Lətif və (hər şeydən) Xəbərdar olduğu halda, ola bilərmi ki, O, (gizlində və aşkarda olanları) bilməsin? (Mülk, 14)
25- əl-Xabir - الخَبِيرُ
وَهُوَ الْقَاهِرُ فَوْقَ عِبَادِهِ وَهُوَ الْحَكِيمُ الْخَبِيرُ
- O Öz qulları üzərində mütləq hakimiyyət sahibidir. O, Müdrikdir, hər şeydən Xəbərdardır. (Ənam, 18)
26- əl-Vitr - الوِتْرُ
Uca Allahın bu adı Quranda varid olmasa da, Allah Rəsulu –sallAllahu aleyhi və səlləm- Buxarinin rəvayət etdiyi hədisdə Allahu təaləni bu ad ilə adlandırmışdır:
لِلَّهِ تِسْعَةٌ وَتِسْعُونَ اسْمًا مِئَةٌ إِلاَّ وَاحِدًا لاَ يَحْفَظُهَا أَحَدٌ إِلاَّ دَخَلَ الْجَنَّةَ وَهْوَ وَتْرٌ يُحِبُّ الْوَتْرَ.
- Allahın 99- adı vardır, kim o adları əzbərləyərsə Cənnətə daxil olar. O vitrdit və vitri sevir.
27- əl-Cəmil - الجَمِيلُ
Uca Allahın bu adı Quranda varid olmasa da, Allah Rəsulu –sallAllahu aleyhi və səlləm- Muslimin rəvayət etdiyi hədisdə Allahu təaləni bu ad ilə adlandırmışdır:
« إِنَّ اللَّهَ جَمِيلٌ يُحِبُّ الْجَمَالَ الْكِبْرُ بَطَرُ الْحَقِّ وَغَمْطُ النَّاسِ »
- Allah gözəldir və gözəl olanı sevər!
28- əl-Həyiyyu - الحَيِيُّ
Uca Allahın bu adı Quranda varid olmasa da, Allah Rəsulu –sallAllahu aleyhi və səlləm- hədislərin birində Allahu təaləni bu ad ilə adlandırmışdır. Hədisdə deyilir ki, Peyğəmbər (sallAllahu aleyhi və səlləm) bir nəfəri açıq bir yerdə, paltarsız çimən görür. Minbərə qalxaraq, Uca Allaha həmd etdikdən sonra buyurur:
« إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ حَيِىٌّ سِتِّيرٌ يُحِبُّ الْحَيَاءَ وَالسَّتْرَ فَإِذَا اغْتَسَلَ أَحَدُكُمْ فَلْيَسْتَتِرْ ».
- Allahu təalə Həyiyyundur, Sittirdir. Həyanı və Sitri sevir, sizdən biriniz qüsl aldıqda örtünsün.
Digər bir hədisdə Peyğəmbər (sallAllahu aleyhi və səlləm) buyurur:
« إِنَّ رَبَّكُمْ تَبَارَكَ وَتَعَالَى حَيِىٌّ كَرِيمٌ يَسْتَحْيِى مِنْ عَبْدِهِ إِذَا رَفَعَ يَدَيْهِ إِلَيْهِ أَنْ يَرُدَّهُمَا صِفْرًا ».
- Sizin Rəbbiniz Həyiyyundur, Kərimdir. Qulu əllərini qaldırıb Ona dua etdikdə, boş qaytarmağa həya edir.
29- əs-Sittir - السِّتيرُ
Hədisdə deyilir ki, Peyğəmbər (sallAllahu aleyhi və səlləm) bir nəfəri açıq bir yerdə, paltarsız çimən görür. Minbərə qalxaraq, Uca Allaha həmd etdikdən sonra buyurur:
إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ حَيِىٌّ سِتِّيرٌ يُحِبُّ الْحَيَاءَ وَالسَّتْرَ فَإِذَا اغْتَسَلَ أَحَدُكُمْ فَلْيَسْتَتِرْ
- Allahu təalə Həyiyyundur, Sittirdir. Həyanı və Sitri sevir, sizdən biriniz qüsl aldıqda örtünsün.
30- əl-Kəbir - الكَبِيرُ
عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ الْكَبِيرُ الْمُتَعَالِ
- Allah qeybi və aşkarı Biləndir, Böyükdür, Ucadır. (Rad, 9)
31- əl-Mutəal - المُتَعَالُ
عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ الْكَبِيرُ الْمُتَعَالِ
- Allah qeybi və aşkarı Biləndir, Böyükdür, Ucadır. (Rad, 9)
32- əl-Vahid - الوَاحِد ُ
يَوْمَ تُبَدَّلُ الْأَرْضُ غَيْرَ الْأَرْضِ وَالسَّمَاوَاتُ وَبَرَزُوا لِلَّهِ الْوَاحِدِ الْقَهَّارِ
- O gün yer başqa bir yerlə, göylər də başqa göylərlə əvəz olunacaq və insanlar Tək olan, hər şeyə Qalib gələn Allahın hüzurunda duracaqlar. (İbrahim, 48)
33- əl-Qahhar - القَهَّارُ :
يَا صَاحِبَيِ السِّجْنِ أَأَرْبَابٌ مُتَفَرِّقُونَ خَيْرٌ أَمِ اللَّهُ الْوَاحِدُ الْقَهَّارُ
- Ey mənim zindan yoldaşlarım! Ayrı-ayrı tanrılar yaxşıdır, yoxsa Tək olan, hər şeyə Qalib gələn Allah? (Yusuf, 39)
34- əl-Həqq - الحَقُّ
فَتَعَالَى اللَّهُ الْمَلِكُ الْحَقُّ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْكَرِيمِ
- Haqq Hökmdar Allah hər şeydən ucadır! Ondan başqa ibadətə layiq olan heç bir məbud yoxdur. O, şanlı Ərşin Rəbbidir. (Muminun, 116)
35- əl-Mubin - المُبِينُ
يَوْمَئِذٍ يُوَفِّيهِمُ اللَّهُ دِينَهُمُ الْحَقَّ وَيَعْلَمُونَ أَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ الْمُبِينُ
- O gün Allah onlara özlərinə layiq cəzanı tam verəcək və onlar Allahın Aydın Haqq olduğunu biləcəklər. (Nur, 25)
36- əl-Qaviyyu - القَوِيُ
اللَّهُ لَطِيفٌ بِعِبَادِهِ يَرْزُقُ مَنْ يَشَاءُ وَهُوَ الْقَوِيُّ الْعَزِيزُ
- Allah Öz qullarına qarşı Lütfkardır. O, istədiyinə ruzi verir. O, Qüvvətlidir, Qüdrətlidir. (Şura, 19)
37- əl-Mətin - المَتِينُ
إِنَّ اللَّهَ هُوَ الرَّزَّاقُ ذُو الْقُوَّةِ الْمَتِينُ
- Həqiqətən, Allah ruzi verəndir, qüvvət sahibidir, Mətindir. (Zariyət, 58)
38- əl-Heyy - الحَيُّ
وَتَوَكَّلْ عَلَى الْحَيِّ
- Ölməz, əbədi Yaşayana təvəkkül et! (Furqan, 58)
39- əl-Qeyyum – القَيُّومُ
وَعَنَتِ الْوُجُوهُ لِلْحَيِّ الْقَيُّومِ
- O gün üzlər əbədi Yaşayan, yaradılanların Qəyyumu olan Allah qarşısında zəlil bir görkəm alacaq. (Taha, 111)
40- əl-Aliyyu - العَلِيُّ
ذَلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ وَأَنَّ مَا يَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ هُوَ الْبَاطِلُ وَأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْعَلِيُّ الْكَبِيرُ
- Bu belədir. Çünki Allah Haqdır. Kafirlərin Ondan başqa yalvardıqları isə batildir. Həqiqətən, Allah Ucadır, Böyükdür.(Həcc, 62)
41- əl-Azim - العَظِيمُ
إِنَّهُ كَانَ لَا يُؤْمِنُ بِاللَّهِ الْعَظِيمِ
- Çünki o, Böyük Allaha iman gətirmirdi (Həqqa, 33)
42- əş-Şəkur - الشَّكُورُ
إِنْ تُقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا يُضَاعِفْهُ لَكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ وَاللَّهُ شَكُورٌ حَلِيمٌ
- Əgər Allaha gözəl bir borc versəniz (malınızı Onun yolunda xərcləsəniz), O bunu sizin üçün qat-qat artırar və sizi bağışlayar. Allah şükürün əvəzini verəndir, Həlimdir. (Təğabun, 17)
43- əl-Həlim - الحَلِيمُ
قَوْلٌ مَعْرُوفٌ وَمَغْفِرَةٌ خَيْرٌ مِنْ صَدَقَةٍ يَتْبَعُهَا أَذًى وَاللَّهُ غَنِيٌّ حَلِيمٌ
- Xoş söz demək və xətaları bağışlamaq, minnətlə verilən sədəqədən daha yaxşıdır. Allah Zəngindir, Həlimdir. (Bəqərə, 263)
44- əl-Vasi - الوَاسِعُ
وَلِلَّهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ فَأَيْنَمَا تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ وَاسِعٌ عَلِيمٌ
- Məşriq də, məğrib də Allahındır! Hansı səmtə yönəlsəniz, Allahın Üzü orada olar. Həqiqətən, Allah hər şeyi Əhatəedəndir, Biləndir. (Bəqərə, 115)
45- əl-Alim - العَلِيمُ
فَسَيَكْفِيكَهُمُ اللَّهُ وَهُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ
- Onlardan qorunmaq üçün Allah sənə kifayət edər. O, Eşidəndir, Biləndir! (Bəqərə, 137)
46- ət-Təvvab - التَّوابُ
فَتَلَقَّى آدَمُ مِنْ رَبِّهِ كَلِمَاتٍ فَتَابَ عَلَيْهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ
- Adəm tövbə etmək üçün Rəbbindən kəlmələr öyrəndi, O da onun tövbəsini qəbul etdi Doğrudan da O, tövbələri qəbul edəndir, Rəhmlidir. (Bəqərə, 137)
47- əl-Həkim - الحَكِيمُ
إِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ
- Ey Rəbbimiz! Onların içərisindən özlərinə elə bir elçi göndər ki, Sənin ayələrini onlara oxusun, Kitabı və hikməti onlara öyrətsin və onları günahlardan təmizləsin! Həqiqətən, Sən Qüdrətlisən, Müdriksən! (Bəqərə, 129)
48- əl-Ğaniyyu - الغَنِيُّ
قَالُوا اتَّخَذَ اللَّهُ وَلَدًا سُبْحَانَهُ هُوَ الْغَنِيُّ
- Onlar: "Allah Özünə övlad götürmüşdü!"– dedilər. O, pakdır, müqəddəsdir! O, heç nəyə möhtac deyildir. (Yunus, 68)
49- əl-Kərim - الكَريمُ
يَا أَيُّهَا الْإِنْسَانُ مَا غَرَّكَ بِرَبِّكَ الْكَرِيمِ
- Ey insan! Səni öz Səxavətli Rəbbinə qarşı qoyan nədir? O ki, səni yaradıb kamilləşdirdi və sənə gözəl bir surət verdi. (İnfitar, 6-7)
50- əl-Əhəd - الأَحَدُ
قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ (1) اللَّهُ الصَّمَدُ (2) لَمْ يَلِدْ وَلَمْ يُولَدْ (3) وَلَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُوًا أَحَدٌ (4)
- De: “O Allah Təkdir! Allah Möhtac deyildir. O, nə doğub, nə doğulub, Onun bənzəri də yoxdur”. (İxlas surəsi)
51- ُəs-Saməd - الصَُّمَدُ
قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ (1) اللَّهُ الصَّمَدُ (2)
- De: “O Allah Təkdir! Allah Möhtac deyildir.” (İxlas, 1-2)
52- əl-Qarib - القَرِيبُ
فَاسْتَغْفِرُوهُ ثُمَّ تُوبُوا إِلَيْهِ إِنَّ رَبِّي قَرِيبٌ مُجِيبٌ
- Elə isə ondan bağışlanma diləyin, sonra da Ona tövbə edin. Şübhəsiz ki, Rəbbim Yaxındır, çağırışa cavab verəndir". (Hud, 61)
53- əl-Mucib – المُجيبُ
فَاسْتَغْفِرُوهُ ثُمَّ تُوبُوا إِلَيْهِ إِنَّ رَبِّي قَرِيبٌ مُجِيبٌ
- Elə isə ondan bağışlanma diləyin, sonra da Ona tövbə edin. Şübhəsiz ki, Rəbbim Yaxındır, çağırışa cavab verəndir". (Hud, 61)
54- əl-Ğafur - الغَفُورُ
نَبِّئْ عِبَادِي أَنِّي أَنَا الْغَفُورُ الرَّحِيمُ
- Qullarıma xəbər ver ki, Mən, Bağışlayanam, Rəhmliyəm. (Hicr, 49)
55- əl-Vədud - الوَدودُ
وَاسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَيْهِ إِنَّ رَبِّي رَحِيمٌ وَدُودٌ
- Rəbbinizdən bağışlanma diləyin, sonra Ona tövbə edin. Həqiqətən, Rəbbim Rəhmlidir, Sevəndir (həm də Seviləndir). (Hud, 90)
56- əl-Vəliyyu - الوَلِيُّ
وَهُوَ الَّذِي يُنَزِّلُ الْغَيْثَ مِنْ بَعْدِ مَا قَنَطُوا وَيَنْشُرُ رَحْمَتَهُ وَهُوَ الْوَلِيُّ الْحَمِيدُ
- İnsanlar ümidlərini kəsdikdən sonra yağış endirən və Öz mərhəmətini hər yana yayan Odur. O, Himayəçidir, Tərifəlayiqdir. (Şura, 28)
57- əl-Həmid - الحَميدُ
يَا أَيُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَرَاءُ إِلَى اللَّهِ وَاللَّهُ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ
- Ey insanlar! Siz Allaha möhtacsınız. Allah isə Zəngindir, Tərifəlayiqdir. (Fatir, 35)
58- əl-Həfiz - الحَفيظُ
فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقَدْ أَبْلَغْتُكُمْ مَا أُرْسِلْتُ بِهِ إِلَيْكُمْ وَيَسْتَخْلِفُ رَبِّي قَوْمًا غَيْرَكُمْ وَلَا تَضُرُّونَهُ شَيْئًا إِنَّ رَبِّي عَلَى كُلِّ شَيْءٍ حَفِيظٌ
- Əgər üz çevirsəniz, bilin ki, mənə əmr olunanı sizə çatdırdım. Rəbbim yerinizə başqa bir qövm gətirər və siz də Ona heç bir zərər yetirə bilməzsiniz. Şübhəsiz ki, Rəbbim hər şeyi hifz edir". (Hud, 57)
59- əl-Məcid - المَجيدُ
قَالُوا أَتَعْجَبِينَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ ۖ رَحْمَتُ اللَّهِ وَبَرَكَاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ ۚ إِنَّهُ حَمِيدٌ مَجِيدٌ
- Onlar dedilər: "Allahın əmrinə təəccübmü edirsən? Ey ev əhli! Allahın rəhməti və bərəkəti sizin üstünüzdə olsun! Həqiqətən, O, Tərifəlayiqdir, Şan-şöhrətlidir". (Hud, 77)
60- əl-Fəttəh - الفَتَّاحُ
قُلْ يَجْمَعُ بَيْنَنَا رَبُّنَا ثُمَّ يَفْتَحُ بَيْنَنَا بِالْحَقِّ وَهُوَ الْفَتَّاحُ الْعَلِيمُ
- De: "Rəbbimiz hamımızı bir araya cəmləşdirib sonra da aramızda ədalətlə hökm verəcəkdir. O, ən ədalətli Hakimdir, Biləndir". (Səbə, 26)
61- əl-Əkram - الْأَكْرَمُ
اقْرَأْ وَرَبُّكَ الْأَكْرَمُ
- Oxu! Sənin Rəbbin (müqayisəsiz) səxavətə malikdir. (Ələq, 3)
62- əl-Muqaddim - المُقَدِّمُ
Bu ad Quranda deyil, Sünnədə varid olmuşdur. Hədislərin birində Rasulullahın (sallAllahu aleyhi və səlləm) belə dua etdiyi vurğulanır:
اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِي مَا قَدَّمْتُ وَمَا أَخَّرْتُ وَمَا أَسْرَرْتُ وَمَا أَعْلَنْتُ أَنْتَ الْمُقَدِّمُ وَأَنْتَ الْمُؤَخِّرُ وَأَنْتَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ.
- Allahım, əvvəl etdiyim və sonra edəcəyim, gizli saxladığım və üzə çıxardığım, xəta etdiyim və məndən daha yaxşı bildiyin əməllərimi bağışla. Əvvələ çəkən də sənsən, təxirə salan da sənsən. Sən hər şeyə qadirsən!
63- əl-Muaxxir - المُؤِّخرُ
اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِي مَا قَدَّمْتُ وَمَا أَخَّرْتُ وَمَا أَسْرَرْتُ وَمَا أَعْلَنْتُ أَنْتَ الْمُقَدِّمُ وَأَنْتَ الْمُؤَخِّرُ وَأَنْتَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ.
- Allahım, əvvəl etdiyim və sonra edəcəyim, gizli saxladığım və üzə çıxardığım, xəta etdiyim və məndən daha yaxşı bildiyin əməllərimi bağışla. Əvvələ çəkən də sənsən, təxirə salan da sənsən. Sən hər şeyə qadirsən!
64- əl-Məlik - المَلِيكُ
فِي مَقْعَدِ صِدْقٍ عِنْدَ مَلِيكٍ مُقْتَدِرٍ
- qadir Hökmdarın hüzurundakı haqq məclisində olacaqlar! (Qamər, 55)
65- əl-Muqtədir - المَقْتَدِرُ
كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا كُلِّهَا فَأَخَذْنَاهُمْ أَخْذَ عَزِيزٍ مُقْتَدِرٍ
- Onlar dəlillərimizin hamısını yalan saydılar. Biz də onları Qüvvət və Qüdrətimizə layiq şəkildə əzabla yaxaladıq. (Qamər, 42)
66-əl-Mus’air - المُسَعِّرُ
Hədislərin birində Rasulullahın (sallahu aleyhi və səlləm) Uca Allahı bu adla adlandırdığı varid olmuşdur:
إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْمُسَعِّرُ الْقَابِضُ الْبَاسِطُ الرَّازِقُ ،
- Həqiqətən, Allah əl-Mus’airdir, əl-Qabiddir, əl-Bəsitdir və ər-Raziqdir!
67- əl-Qabid - القَابِضُ
إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْمُسَعِّرُ الْقَابِضُ الْبَاسِطُ الرَّازِقُ
- Həqiqətən, Allah əl-Mus’airdir, əl-Qabiddir, əl-Bəsitdir və ər-Raziqdir!
68- əl-Bəsit - البَاسِطُ
إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْمُسَعِّرُ الْقَابِضُ الْبَاسِطُ الرَّازِقُ
- Həqiqətən, Allah əl-Mus’airdir, əl-Qabiddir, əl-Bəsitdir və ər-Raziqdir!
69- ər-Raziq - الرَّازِقُ
إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْمُسَعِّرُ الْقَابِضُ الْبَاسِطُ الرَّازِقُ
- Həqiqətən, Allah əl-Mus’airdir, əl-Qabiddir, əl-Bəsitdir və ər-Raziqdir!
70- əl-Qahir - القَاهِرُ
وَهُوَ الْقَاهِرُ فَوْقَ عِبَادِهِ وَهُوَ الْحَكِيمُ الْخَبِيرُ
- O Öz qulları üzərində mütləq hakimiyyət sahibidir. O, Müdrikdir, hər şeydən Xəbərdardır. (Ənam, 18)
71- əd-Dəyyən - الديَّانُ
Bu ad Quranda keçməsə də, Sünnədə varid olmuşdur. Peyğəmbər (sallAlahu aleyhi və səlləm) buyurur:
يَحْشُرُ اللَّهُ الْعِبَادَ فَيُنَادِيهِمْ بِصَوْتٍ يَسْمَعُهُ مَنْ بَعُدَ كَمَا يَسْمَعُهُ مَنْ قَرُبَ
- Allah təala qulları həşr edəcək və elə bir səslə çağıracaq ki, uzaqda olanlar yaxında olanlar kimi eşidəcəklər. Allah təala buyuracaq:
أَنَا الْمَلِكُ أَنَا الدَّيَّانُ.
- Mən Məlikəm, Mən Dəyyənəm!
72- əş-Şəkir - الشَّاكِرُ
مَا يَفْعَلُ اللَّهُ بِعَذَابِكُمْ إِنْ شَكَرْتُمْ وَآمَنْتُمْ وَكَانَ اللَّهُ شَاكِرًا عَلِيمًا
- Şükür etsəniz və iman gətirsəniz, sizə əzab vermək Allahın nəyinə gərəkdir? Allah itaətkar qullarına təşəkkür edəndir, Biləndir. (Nisa, 147)
73- əl-Mənnən - المَنَانُ
Allahu təalənin bu adı Quranda varid olmasa da, Sünnədə keçmişdir. Hədislərin birində deyilir: Peyğəmbərimiz (sallAllahu aleyhi və səlləm) bir nəfərin bu cür “Allahım! Mən səndən istəyirəm, həqiqətən həmd Sənədir. Səndən başqa ibadətə layiq olan haqq məbud yoxdur. Sən Əl-Mənnənsən, Sən yerləri və göyləri xəlq edənsən. Ey Cəlal və İkram sahibi. Ya Heyyu Ya Qeyyum!”dua etdiyini görüb belə deyir
- O Allahı elə bir ad ilə çağırdı ki, Allah o adla çağırıldıqda, dualara cavab verir!
74- əl-Qa’dir - القَادِرُ
قُلْ هُوَ الْقَادِرُ عَلَى أَنْ يَبْعَثَ عَلَيْكُمْ عَذَابًا مِنْ فَوْقِكُمْ
- De: "Allah başınızın üstündən və ya ayaqlarınızın altından sizə əzab göndərməyə, ya da sizi qarışıqlığa salıb dəstə-dəstə etməyə və birinizə digərinin gücünü daddırmağa qadirdir". (Ənam, 65)
75- əl-Xalləq - الخَلاَّقُ
وَهُوَ الْخَلَّاقُ الْعَلِيمُ
- Göyləri və yeri yaradan onların eynisini yenidən xəlq etmək qüdrətinə malik olmazmı?! Şübhəsiz ki, O, Yaradandır, Biləndir. (Yasin, 81)
76- əl-Mə’lik – المَالِكُ
قُلِ اللَّهُمَّ مَالِكَ الْمُلْكِ
- De: "Ey mülkün sahibi Allahım! (Ali İmran, 26)
77- ər-Razzaq - الرَّزَّاقُ
إِنَّ اللَّهَ هُوَ الرَّزَّاقُ ذُو الْقُوَّةِ الْمَتِينُ
- Həqiqətən, Allah ruzi verəndir, qüvvət sahibidir, Mətindir. (əz-Zariyət, 58)
78- əl-Vakil - الوَكيلُ
الَّذِينَ قَالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُوا لَكُمْ فَاخْشَوْهُمْ فَزَادَهُمْ إِيمَانًا وَقَالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَكِيلُ
- Bəzi adamlar onlara: "Camaat sizə qarşı ordu toplayıbdır, onlardan qorxun!"– dedilər. Bu, onların imanını daha da artırdı və onlar: "Allah bizə yetər. O nə gözəl Qoruyandır!"– dedilər. (Ali İmran, 173)
79- ər-Raqib - الرَّقيبُ
وَكَانَ اللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ رَقِيبًا
- Allah hər şeyə nəzarət edəndir. (Əhzab, 52)
80- əl-Muhsin - المُحْسِنُ
إِنَّ اللَّهَ مُحْسِنٌ يُحِبُّ الْإِحْسَانَ إِلَى كُلِّ شَيْءٍ
- Həqiqətən Allah Muhsindir və hər şeydə ehsanı sevir!
81- əl-Həsib - الحَسيبُ
وَإِذَا حُيِّيتُمْ بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ مِنْهَا أَوْ رُدُّوهَا إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ حَسِيبًا
- Biri sizinlə salamlaşdığı zaman siz onun salamını daha böyük ehtiramla alın və ya verilən salamı olduğu kimi qaytarın! Həqiqətən, Allah hər şeyin haqq-hesabını çəkəndir. (Nisa, 86)
82- əş-Şəfi - الشَّافِي
Uca Allahın bu adı da Quranda deyil, səhih hədisdə varid olmuşdur. Peyğəmbər (sallallahu aleyku və səlləm) buyurur
قَالَ أَذْهِبِ الْبَاسَ رَبَّ النَّاسِ اشْفِ وَأَنْتَ الشَّافِي لاَ شِفَاءَ إِلاَّ شِفَاؤُكَ شِفَاءً لاَ يُغَادِرُ سَقَمًا
-“Ey insanların Rəbbi, rahatsızlığı apar! Şəfa ver, şəfa verən Sənsən! Sənin şəfandan başqa şəfa yoxdur. Xəstəlik qalmayan bir şəfa ver!”
83- ər-Rafiq - الرِّفيقُ
Allahın bu adı Quranda varid olmamışdır, lakin səhih hədisdə Peyğəmbər (sallAllahu aleyhi və səlləm) buyurur:
يَا عَائِشَةُ إِنَّ اللَّهَ رَفِيقٌ يُحِبُّ الرِّفْقَ
- Ey Aişə, Allah təala Rafiqdir, Rifqidə sevir.
84- əl-Muti - المُعْطي
Uca Allahın bu adı Quranda varid olmayıb, fəqət Peyğəmbərimiz (sallAllahu aleyhi və səlləm) hədislərin birində buyurur:
مَنْ يُرِدِ اللَّهُ بِهِ خَيْرًا يُفَقِّهْهُ فِي الدِّينِ وَاللَّهُ الْمُعْطِي وَأَنَا الْقَاسِمُ
- Allahu təalə kimə xeyir istəyirsə, Onu dində fəqih edir. Allah verəndir, mən isə bölüşdürən.
85- əl- Muqit - المُقيتُ
مَنْ يَشْفَعْ شَفَاعَةً حَسَنَةً يَكُنْ لَهُ نَصِيبٌ مِنْهَا وَمَنْ يَشْفَعْ شَفَاعَةً سَيِّئَةً يَكُنْ لَهُ كِفْلٌ مِنْهَا وَكَانَ اللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ مُقِيتًا
- Kim yaxşı bir işə vasitəçilik etsə, ona bunun savabından bir pay düşər, kim də pis bir işə vasitəçilik etsə, ona da onun günahdan bir pay düşər. Allah hər şeyi Qoruyandır. (Nisa, 85)
86- əs-Seyyid - السَّيِّدُ
Uca Allahın bu adı da Qurani Kərimdə deyil, Sünnədə varid olmuşdur. Səhih hədislərin birində Səhabənin (radıAllahu anhu) belə dediyi rəvayət edilir:
انْطَلَقْتُ فِى وَفْدِ بَنِى عَامِرٍ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- فَقُلْنَا أَنْتَ سَيِّدُنَا. فَقَالَ « السَّيِّدُ اللَّهُ تَبَارَكَ وَتَعَالَى
- Bənu Amir qəbələsinin sakinləri ilə Allah Rəsulunun (sallAllahu aleyhi və səlləm) yanına gelib, ona: “Sən bizim Seyyidimizsən!”- dedik. Allah Rəsulu (sallAllahu aleyhi və səlləm) cavabında buyurdu: “Seyyid Allahdır”.
87- ət-Tayyib - الطَّيِّبُ
Bu ad Quranda varid olmasa da, Rasulullah (sallAllahu aleyhi və səlləm) hədislərin birin də buyurur:
أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ اللَّهَ طَيِّبٌ لاَ يَقْبَلُ إِلاَّ طَيِّبًا
- Ey İnsanlar Allahu təala Tayyibdir və yalnız tayyibi qəbul edir.
88- əl-Həkəm - الحَكَمُ
Allahu təalənin bu adı Qurani-Kərimdə varid olmayıb, fəqət hədislərin birində rəvayət edilir ki, Peyğəmbərimiz Muhəmməd (sallAllahu aleyhi və səlləm) bir qövm sakinlərindən bir nəfəri “Əbil Həkəm” adlandırdıqlarını eşidir və buyurur:
إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَكَمُ وَإِلَيْهِ الْحُكْمُ
Həqiqətən Əl-Həkəm Allahdır və hökümdə Ona qayıdır.
89- əl-Əa’zzu - الْأَعَزُّ
Uca Allahın bu adı Quranda varid olmasa da, səhih isnadlı hədisdə səhabələrin bu adla dua etdiyi varid olmuşdur. İbn Məsud və İbn Ömər (Allah onlardan razı olsun) Səfa və Mərvanı səy etdikdə bu cür dua edərdilər.
رَبِّ اغْفِرْ وَارْحَمْ، إِنَّكَ أَنْتَ الْأَعَزُّ الْأَكْرَمُ
- Ey Rəbbim, bizi bağışla və bizə rəhm et. Həqiqətən, Sən əl-Əa’z və əl-Əkramsan!
90- əl-Bərru - البَرُّ
إِنَّا كُنَّا مِنْ قَبْلُ نَدْعُوهُ إِنَّهُ هُوَ الْبَرُّ الرَّحِيمُ
- Biz əvvəllər Ona dua edirdik. Həqiqətən, O, yaxşılıq edəndir, Rəhmlidir!" (Tur, 28)
91- əl-Ğaffar - الغَفَّارُ
رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا الْعَزِيزُ الْغَفَّارُ
- O, göylərin, yerin və onların arasında olanların Rəbbidir. O, Qüdrətlidir, Bağışlayandır. (Sad, 66)
92- ər-Rauf - الرَّءوفُ
وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ وَأَنَّ اللَّهَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ
- Əgər Allahın sizə lütfü və mərhəməti olmasaydı, Allah Şəfqətli və Rəhmli olmasaydı (yaydığınız şayiələrə görə sizi məhv edərdi.) (Nur, 20)
93- əl-Vahhab - الوَهَّابُ
رَبَّنَا لَا تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنَا وَهَبْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً إِنَّكَ أَنْتَ الْوَهَّابُ
- Ey Rəbbimiz! Bizi hidayət yoluna yönəltdikdən sonra qəlbimizi sapdırma və bizə Öz tərəfindən mərhəmət bəxş et. Həqiqətən, Sən Bəxş edənsən. (Ali İmran, 8)
94- əl-Cəvad - الجَوَادُ :
Uca Allahın bu adı Quranda varid olmasa da, Allah Rəsulu –sallAllahu aleyhi və səlləm- hədislərin birində Allahu təaləni bu ad ilə adlandırmışdır.
إِنَّ اللهَ عَزَّ وَجَلَّ جَوَادٌ يُحِبُّ الْجُودَ، وَيُحِبُّ مَعَالِيَ الْأَخْلَاقِ
- Həqiqətən Allah cavaddır və cavadlığı, həmçinin yüksək əxlaqı sevir!
95- əs-Subbuh - السُّبوحُ
- Uca Allahın bu adı Quranda varid olmasa da, səhih hədisdə Allah Rəsulunun –sallAllahu aleyhi və səlləm- rükuda ikən belə dua etdiyi varid olmuşdur:
سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلاَئِكَةِ وَالرُّوحِ
- Pakdır, müqəddəsdir, mələklərin və ruhun Rəbbidir. (Muslim, 1/353)
96- əl-Varis - الوَارِثُ
وَكَمْ أَهْلَكْنَا مِنْ قَرْيَةٍ بَطِرَتْ مَعِيشَتَهَا فَتِلْكَ مَسَاكِنُهُمْ لَمْ تُسْكَنْ مِنْ بَعْدِهِمْ إِلَّا قَلِيلًا وَكُنَّا نَحْنُ الْوَارِثِينَ
- Biz xoş güzəranı ilə qürrələnən neçə-neçə şəhəri məhv etdik. Budur onların yurdları. Özlərindən sonra bəzilərindən başqa orada heç kəs sakin olmadı. Onlara Biz varis olduq. (Qasas, 58)
97- ər-Rabb - الرَّبُّ
سَلَامٌ قَوْلًا مِنْ رَبٍّ رَحِيمٍ
- Üstəlik Rəhmli Rəbb onlara: "Salam" deyəcək. (Yasin, 58)
98- A’lə - الأعْلى
سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الْأَعْلَى
- Ən Uca Rəbbinin adına təriflər de! (A’lə, 1)
Sonuncu adın isə bu üç addan hansının olmasında tərəddüd edirəm.
I - əl-İlah
II - əş-Şəhid
III – əl-Mustəan
əl-İləh və əş-Şəhid adı Quranda isim kimi varid olmasa da, bəzi alimlər (Useymin və s.) bu iki adı Allahın gözəl adlarından saymışlar. Bu haqda alimlər ixtilaf etmişdir. Bildiyim qədəri ilə bu adlar Allaha ism kimi itlaq olunmamışdır. Allahın 99 adında ixtilafın olması isə heç bir hədisdə bu adların sadalanmaması ilə bağlıdır. əl-Mustəan adına gəldikdə -hansı ki, bunun ad olması haqda tərəddüdüm var- bu ad Quranda varid olmasa da, hədislərin birində -Rasulullah (sallALlahu aleyhi və səlləm) bu cür dua edir:
أَنْتَ الْمُسْتَعَانُ،
Sən Əl-Mustəansan
Fəqət bu hədisin səhih olub-olmaması haqda ixtilaf edilmişdir. Bəzi alimlər bu hədisi zəif görmüşdür. Şeyx Albani isə və s. alimlər isə bu hədisi həsən görmüşlər. Mən bu səbəbdən deyirəm ki, bu hədis səhih olduğu təqdirdə, 99-cu adın əl-Mustəan olmasını tərcih edirəm, əks halda əl-İlah və əş-Şəhid adları haqqında tərəddüd içindəyəm. Bildiyim qədəri ilə bu adlar Quran və Sünnədə isim kimi Allaha itlaq olunmamışdır. Lakin Şeyxul İslam İbn Teymiyyənin ictihadını digər alimlərin ictihadından üstün tutaraq deyirəm ki, əgər əl-Mustəan adı haqda olan hədis səhih deyilsə, o zaman Allahın 99-cu adı əş-Şəhiddir.
Cavab:
Allah razı olsun.
Allah daha yaxşı bilir!
This topic is locked
